Jaarverslag 2012
Jaarverslag Stichting Boek & Wurm
2012
Voorgeschiedenis
De Stichting Boek & Wurm, opgericht in 2010, heeft tot doel het restaureren en conserveren van boeken en werken op papier (-) door middel van financiële ondersteuning mogelijk te maken. De Stichting heeft een Anbi-status.
Bestuur
De bestuursleden:
Els ter Horst, voorzitter
Sabine Micheels, penningmeester
Jenneke ter Horst, secretaris
Marjolein van der Tweel, assessor
Wim Smit, assessor
Het bestuur is in 2012 viermaal bijeengekomen. De vergadering van 22 februari werd gecombineerd met een bezoek aan Kasteel Amerongen.
Koers
Het blijft moeilijk goede subsidieprojecten te vinden. Het bevreemdt de Stichting dat er geen aanvragen komen, terwijl particulieren regelmatig voor sponsoring benaderd worden. Om nieuwe projecten te vinden is de Stichting actiever geworden, schreef brieven aan een groot aantal instellingen. Zie Publiciteit en Eventueel te subsidiëren collecties.
Punten van discussie waren:
- Moeten we afwegen of de waarde van een te restaureren boek in verhouding staat tot de restauratiekosten? We concludeerden dat het aan de conservator is de waarde van het boek (binnen de collectie) te bepalen en te bepalen of restauratie de moeite waard is.
- Moet de Stichting een advertentie zetten? Het blad voor boekrestauratoren is voor de uitvoerders, dus geen goede optie.
- Het meeste werk gaat naar Atelier Mooie Boeken. Dit leidt soms tot uitstel en/of vertraging van een voorgenomen restauratie. We besluiten echter niet te sturen in de keuze van het restauratie-atelier, mede omdat er weinig deskundige ateliers zijn. Bovendien zijn wij te weinig op de hoogte van de kwaliteit van de restaurateurs.
- In enkele gevallen bestaat de rapportage van een restauratieproject alleen uit foto’s van de boeken voor en na de behandeling, en ontbreken bijvoorbeeld beschrijvingen van de restauratieprocedure en/of de gebruikte materialen. We hebben geen nadere richtlijnen hiervoor. Het is in eerste instantie de taak van de conservator om eisen te stellen aan de rapportage.
Publiciteit
- Website
De voorzitter werkt de website regelmatig bij. Foto’s en korte beschrijvingen van afgeronde projecten zijn eraan toegevoegd. De website bevat links naar Museum Meermanno, Kasteel Amerongen, het Nationaal Herbarium en de UB Groningen.
- Naamsbekendheid
De Stichting verstuurde een kennismakingsbrief aan een groot aantal collectiebeheerders. Alleen van de conservator van het Rijksmuseum is een mail terug ontvangen.
In een door de UB Groningen gehost blad, Bifolium, is een stukje over de Stichting verschenen van de hand van Gerda Huisman, conservator van deze bibliotheek.
Financiën
- Staat van Baten en Lasten 2012
De Stichting wordt gefinancierd uit particuliere donaties.
- Begroting 2012
Zie bijlage.
Projecten
De Librije, Enkhuizen
De restauratie van de ‘Biblia Polyglotta’ , uitgevoerd door Atelier Meridiaan is in april 2012 voltooid. De restauratie van de Opera van Augustinus is verschoven naar 2013. Voor deze restauratie is inmiddels contact gezocht met Atelier Mooie Boeken. Het geld voor de restauratie van de Opera (€ 10.000) blijft gereserveerd.
Amerongen
Na restauratie van het gebouw Kasteel Amerongen waren de deelcollecties waaronder de boeken aan de beurt. De bibliotheek is geïnventariseerd door Elisabet Nijhoff Asser. In 2011 zegde Boek & Wurm aan Amerongen € 10.000,- toe. Aan de conservator werd de keuze van de voor dat bedrag te restaureren boeken gelaten. Het ging om een aantal boeken uit de 17e, 18e en 19e eeuw op het gebied van staatkunde, krijgskunde, geschiedenis en godsdienst. Na afronding van dit project in 2012 werd begonnen met de herinrichting van de bibliotheek. Het kasteel werd na renovatie in juli 2011 geopend met een installatie van Peter Greenaway in een aantal vertrekken. Tijdens het bezoek van het bestuur was deze installatie nog te bezichtigen.
Nationaal Herbarium, Universiteit Leiden: herbaria
De heer Thijsse van het Nationaal Herbarium heeft een aanvraag gedaan voor de restauratie van een groot aantal herbaria, uit te voeren in drie fasen. De subsidie is toegezegd. De eerste fase, de restauratie van 25 Japanse herbaria, waaronder een aantal uit de befaamde collectie van Siebold, is in 2012 afgerond. De herbaria zijn weer geschikt voor wetenschappelijk botanisch onderzoek en tentoonstellingsdoeleinden. Het toegezegde bedrag is € 34.000.
Nationaal Herbarium, Universiteit Leiden: onderzoeksproject restauratie herbaria.
De heer Thijsse van het Nationaal Herbarium vroeg de Stichting naar namen van goede herbaria-restauratoren. Die had de Stichting niet paraat. Wel legde de voorzitter van de Stichting contact tussen de heer Thijsse en de restauratie-opleiding in Antwerpen. Dit heeft geresulteerd in een stageproject waarbij een Antwerpse studente en niet al te kostbaar herbarium restaureert.
De Stichting heeft de heer Thijsse bovendien voorgesteld een onderzoek naar het restaureren van herbaria te steunen, bijvoorbeeld als afstudeeronderzoek aan de restauratorenopleiding in Amsterdam of Antwerpen. Met deze suggestie heeft de heer Thijsse de afdeling boek- en papierrestauratie van de UvA benaderd. Hieruit is in 2012 nog niets voortgekomen.
Boerhaavemuseum
Via mevrouw Frankova kwam de heer Huisman van het Boerhaavemuseum in contact met de Stichting. Hij zocht subsidie voor het restaureren van een aantal papieren objecten: een cassette met papieren vlinders, modellen van papier maché, maquettes van bergmassieven en een collectie van charters en oorkonden. Het deel van de aanvraag dat het subsidiëren van de registratie van de charters betrof is niet gehonoreerd. Registratie is naar de mening van het bestuur een primaire taak van het museum. Voor het overige is de subsidie toegekend.
Het gaat om een project in twee fasen. De eerste fase bestaat uit de restauratie van de bergmassieven en vlindercassettes, de tweede die van modellen van muggenkoppen, een bekken, boeken en een een groot aantal charters. Het werk wordt uitgevoerd door Elisabet Nijhoff Asser.
Eind 2012 was een contract in de maak. Het toegezegde bedrag is € 17.900.
Bijzondere Collecties Universiteits Bibliotheek (UB) Amsterdam
In een reactie op de introductiebrief van de Stichting vroeg de Bijzondere Collecties of zij een aanvraag konden indienen. Het bestuur heeft hierover gediscussieerd aangezien het vermoeden bestond dat de Bijzondere Collecties al ruimschoots gesteund worden. Toch is, gezien het geringe aantal aanvragen dat bij de Stichting binnenkomt, met het indienen van een aanvraag van Bijzondere Collecties ingestemd.
De aanvraag betreft vervolgens het restaureren van een aantal handschriften van Vossius (1583-1649) over Bijbelse en Romeinse geschiedenis en theologie. De restauratie zal in vier fasen worden uitgeverd door de firma Lingbeek in Haarlem en in september 2013 klaar zijn. Na iedere fase zal evaluatie plaatsvinden. Er is een bedrag van bijna € 50.000 mee gemoeid.
IISG
Het merendeel van de collectie van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis bestaat uit 19e en 20e eeuws materiaal dat door de papierkwaliteit kwetsbaar is. De Stichting ontving een aanvraag voor het restaureren/conserveren van een drietal collecties: koopmanstractaten, publicaties uit het Israël van 1948 en Oost-Europese, vooral Russische kranten uit het revolutiejaar 1905 en de nasleep ervan. Het gaat om een bedrag van € 17.000. Eind 2012 was een contract in voorbereiding.
Eventueel te subsidiëren collecties
Genoemd:
- Tropeninstituut Amsterdam
- Wereldmuseum Rotterdam
- Scheepvaartmusea Amsterdam, Rotterdam
- Begijnhof Amsterdam
- Librije Zutphen
- Paleis Het Loo
- Het Museon; de directeur van het Museon zei zeer geïnteresseerd te zijn in de Stichting.
Onderzocht:
- Aan het NAi is een kennismakingsbrief gestuurd. Hier is zonder enige interesse op gereageerd.
- De Stichting stuurde een introductiebrief aan Artis (Garrald Verhoeven). Hierop is niet geantwoord.
- De Stichting stuurde een introductiebrief aan de Bijzondere Collecties van de UB Amsterdam. Hieruit kwam een subsidieverzoek voort.
- Via mevrouw Frankova van het Nationaal Herbarium heeft de Stichting getracht contact te leggen met conservatoren van anatomische collecties, onder meer met professor Beukers van het Leids Universitair Medisch Centrum. Deze poging heeft geen vrucht afgeworpen. Wel heeft mevrouw Frankova het Boerhaavemuseum op het spoort van de Stichting gezet. Ook hieruit kwam een subsidieverzoek voort.
Vragen:
- Het Multatuligenootschap heeft contact met de Stichting gezocht. Zij waren geïnteresseerd in een subsidie en waren van plan advies in te winnen van de Bijzondere Collecties van de UvA. De Stichting heeft hen op de hoogte gesteld van het feit dat de UB van Amsterdam ook een aanvraag had lopen bij de Stichting en daarom sprake zou kunnen zijn van conflicterende belangen. Het Multatuligenootschap heeft niets meer van zich laten horen.
- Rien Schouten, voorheen werkzaam bij het museum Meermanno, polste de voorzitter over steun aan het restaureren van Nederlandse boeken in Florence. De Stichting heeft dit verzoek naast zich neergelegd. Binnen de Stichting moet nog een discussie plaatsvinden of de Stichting ook restauratie of conservering van (buitenlands of Nederlands) erfgoed in het buitenland steunt.
Bijlage:
Staat van Baten en Lasten 2011
Begroting 2012
