Gerardus Joannes Vossius, 1636 – schilder onbekend
Restauratie Vossius handschriften
Bijzondere collecties: Universiteit van Amsterdam
In 2013 en 2017 werden met steun van Stichting Boek & Wurm twee delen van de Vossius geschriften gerestaureerd.
2013
Er werd gekozen voor een restauratie die de oorspronkelijke structuur van de objecten volledig intact laat, ook al betekent dit dat de objecten bij raadpleging een zekere kwetsbaarheid behouden. De materiële opbouw van de objecten – ‘groeihandschriften’, door de auteur zelf voorzien van latere aanvullingen in de vorm van tussengevoegde katernen en bladen en vastgespelde en aangeplakte bladen en bladfragmenten – geeft veel informatie over de werkwijze van Vossius en de ontstaansgeschiedenis van zijn teksten. Ingrepen die de hanteerbaarheid van de handschriften weliswaar zouden verhogen maar de oorspronkelijke structuur van de handschriften verstoren, werden daarom vermeden.
Elk van de twaalf gerestaureerde handschriften heeft in het verleden langere tijd onafgedekt op de plank gelegen, getuige de vaak sterke vervuiling van snedes en bladranden. Ze moesten standaard schoongemaakt en gevlakt te worden. Scheurtjes en rafelige bladranden werden gerepareerd met Japans papier. Sommige bladranden zijn nagelijmd om stevigheid terug te winnen. Verstevigingsstrookjes, die te wit oogden naast het oorspronkelijke papier zijn ietsje bijgetint met watervaste en lichtechte gepigmenteerde inkt.
Kapot naaiwerk is hersteld met gebruikmaking van de bestaande naaigaten. Losse delen van de band zijn vastgezet.
Waar nodig werd, om de bladranden van het handschrift binnen de bewaardoos voldoende bescherming tegen stoten te bieden, een los oplegstuk van Zaans bord toegevoegd.
De negentiende-eeuwse losse papieren omslagen zijn weggenomen, maar wel bewaard gebleven. Voor sommige handschriften werd een overslagdoos gemaakt.
De restauraties werden door de begeleidingscommissie van de Universiteit van Amsterdam goedgekeurd.
Hs III F3 de Res Romanae, deel II
Hs III D 12 de Temporibus rabbinorum
2017
De handschriften bevatten teksten in het latijn, Grieks en Hebreeuws. Met lijm, niet oxiderende speldjes, touwtjes en omslagen hield Vossius zijn geschriften bijeen. Het is een bijzondere geschiedkundige collectie.
Het uitgangspunt van de restauratie was wederom de oorspronkelijke structuur van de objecten volledig intact te laten.
Elk van de tweeëntwintig te restaureren handschriften zijn standaard droog schoongemaakt en gevlakt. Scheurtjes en rafelige bladranden zijn verstevigd met Japans papier; gaten en ontbrekende delen werden echter niet aangevuld. Plekken die al inktvraatgaten vertonen, zijn verstevigd met Japans papier, om verspreiding van ijzeroxide te voorkomen. In het handschrift aangetroffen strooizand is verzameld in een plastic zakje.
De geschriften zijn opgeborgen in pyxisdozen.
Deze restauratie voor Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam werd begeleid door Dhr. J. Schrijen, docent Boek & Papier van de opleiding Conservering en Restauratie van Cultureel Erfgoed aan de Universiteit van Amsterdam en is uitgevoerd door dhr. N. Lingbeek, VOF Papierrestaurator te Haarlem.